منطق طبقه‌بندی علوم

نویسنده

  • علی اکبر رشاد مدرس خارج فقه و اصول حوزه و عضو هیئت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
چکیده مقاله:

از دید مؤلف مقاله، «طبقه‌بندی علوم» از فروع مبحث «هویت‌شناسی» علم و مبتنی بر مسئله‌ی «ملاک وحدت و تمایز علوم» است. از نظر وی می‌توان با دو رویکرد، به مسئله‌ی «طبقه‌بندی علوم» نگریست: 1. پسینی، 2. پیشینی. طبق تعریف ایشان طبقه‌بندی علوم، با رویکرد پسینی عبارت است از: «ترسیم جغرافیای میراث معرفتی بشر» و با رویکرد پیشینی، عبارت است از: «مهندسی مطلوب معرفت». مؤلف در متن مقاله، پس از ارائه‌ی تعاریف «علم دینی» و «علوم انسانی اسلامی»، همچنین اشاره به اهداف و فواید طبقه‌بندی علوم و ضروت آن، نگاهی گذرا به تاریخچه‌ی طبقه‌بندی در دنیای غرب و نیز جهان اسلام افکنده است. در ادامه نیز با نقد اجمالی نظریه‌های مختلف در باب ملاک‌ وحدت و تمایز علوم و تبیین «نظریه‌ی تناسُق» (سازواری چندوجهی مانعِهْ‌الخلوی مؤلفه‌های رکنی علم) منطق پیشنهادی خود برای تفکیک و طبقه‌بندی علوم را که مبتنی بر نظریه‌ی مزبور است،‌ ارائه می‌کند. در انتها نیز سؤالات و اشکالات احتمالی وارد بر نظریه را مطرح کرده، پاسخ می‌گوید. وی الگوی پیشنهادی خود را طبقه‌بندی «هرم- شبکه‌سان» علوم می‌نامد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جایگاه منطق در تقسیم‌بندی علوم ارسطو

ارسطو در جاهای مختلف آثارش، به تناسب بحث، علوم را به اقسام و شاخه‌هایی تقسیم می‌نماید. وی اولین کسی است که منطق را تدوین و به عنوان یک علم عرضه نموده است. اما در میان تقسیم بندیهایی که ارسطو از علوم بدست داده است نامی از منطق به چشم نمی خورد. در اینجا کوشیده‌ایم با استناد به آثار ارسطو نشان دهیم که منطق، با توجه به موضوعات و مباحثی که در آن مطرح است، یکی از اجزاء یا شاخه‌های فلسفة أولی محسوب می...

متن کامل

تلفیق دو مدل طبقهبندی ABC چند معیاره موجودی

تنوع روزافزون در تقاضا و سطح فعالیتها، موسسات در سطح جهانی را وادار به تامین اقلام متنوعی از مواد اولیه و قطعات نیمه ساخته در انبارها نموده است. وجود این اقلام متنوع، مدیران را ناگزیر به اعمال روش های طبقه بندی و کنترل اقلام موجودی نموده است. طبقه بندی ABC از مشهورترین روشهای طبقه بندی اقلام موجودی با هدف تنظیم درجه کنترل اقلام میباشد (جوونیر و ارل، ۱۹۹۸). جدیدترین مدل های طبقه بندی ABC را می ت...

متن کامل

درآمدی تحلیلی بر منطق تدوین مبانی علوم انسانی اسلامی

 هدف: این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش محوری است که منطق دستیابی به مبانی علوم انسانی اسلامی چیست؟ از این رو، تبیین فرایند و چگونگی دستیابی به مبانی علوم انسانی اسلامی، هدف متن پیش روست. روش:در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و در بررسی آن از روشهای فراتحلیل و نیز تحلیل فلسفی استفاده شده است. یافته‌ها: با توجه به مسئلۀ محوری و هدف این مقاله، نخست چگونگی و فرایند دستیابی به "مبانی علوم انسان...

متن کامل

منطق تبیین آیات قرآن در تعامل با گزاره‌های علوم تجربی

تأکید و ترغیب آیات قرآن کریم بر علم و معرفت در‏کنار اختصاص بیش‏از ده درصد این آیات به مباحث علمی در حوزه‌های مختلف، پرسش از رابطۀ میان این آیات و علوم گوناگون را به دغدغه‌ای اصیل و ریشه‏دار تبدیل کرده است. رشد روز‏افزون علوم و فناوری جدید، و اندیشه‏های فلسفی و اجتماعی برآمده از آن، این دغدغۀ اصیل را به وظیفه‏ای سنگین نیز مبدل کرده است. تلاش در این حوزه که از آن با‏عنوان «تفسیر علمی قرآن یاد می‌...

متن کامل

هویت «منطق علوم انسانی اسلامی» و مسائل پیرامونی آن

  * رمضان علی‌تبار «منطق علوم انسانی اسلامی» به مثابة دستگاه روشی، دارای مباحث و مسائل درونی و بیرونی فراوانی‌ است. مسائل درونی آن، ناظر به مباحث روش و قواعد روشی است و مسائل بیرونی و پیرامونی آن، از سنخ فلسفة مضاف می‌باشد. این مسائل عبارت‌اند از: هستی‌شناسی و چیستی‌شناسی آن دانش (منطق علوم انسانی)، غرض و غایت، موضوع، قلمرو و... . این نوع مباحث از مسائل و اجزاء دانش به شمار نمی‏رود؛...

متن کامل

جایگاه منطق در تقسیم بندی علوم ارسطو

ارسطو در جاهای مختلف آثارش، به تناسب بحث، علوم را به اقسام و شاخه هایی تقسیم می نماید. وی اولین کسی است که منطق را تدوین و به عنوان یک علم عرضه نموده است. اما در میان تقسیم بندیهایی که ارسطو از علوم بدست داده است نامی از منطق به چشم نمی خورد. در اینجا کوشیده ایم با استناد به آثار ارسطو نشان دهیم که منطق، با توجه به موضوعات و مباحثی که در آن مطرح است، یکی از اجزاء یا شاخه های فلسفة أولی محسوب می...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 17  شماره 65

صفحات  5- 28

تاریخ انتشار 2016-05-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023